معرفی کتاب: فضایل فاطمه (س)


فضایل فاطمه (س)

عمر بن احمد ابن شاهین

معرفی کتاب با موضوع حضرت فاطمه (س)
این کتاب، مجموعه‌ای از روایات و اخبار درباره شخصیت و جایگاه حضرت فاطمه زهرا(س) است.مؤلف، با رجوع به منابع معتبر (اعم از شیعه و سنی)، فضائل حضرت را در قالب احادیث نبوی و روایات اهل‌بیت(ع) گرد آورده است. محتوای کتاب بیشتر روایی و نقلی است و شرح و تحلیل مفصل ندارد؛ به همین دلیل ارزش آن بیشتر در حفظ و ثبت نصوص تاریخی است.

ساختار کتاب: 

مقدمه کوتاه: درباره جایگاه حضرت زهرا(س) و علت نگارش کتاب. فضائل شخصی و معنوی:
  • القاب و کنیه‌های حضرت (مثل صدیقه، طاهره، زهراء).
  • عبادت و شب‌زنده‌داری.
  • علم و جایگاه علمی ایشان.
فضائل نزد پیامبر(ص):
  • محبت ویژه پیامبر به فاطمه(س).
  • احادیث «فاطمة بضعة مني» و «رضای خدا در رضای فاطمه».
  • معرفی او به عنوان سیدة نساء اهل الجنة.
>جایگاه اجتماعی و خانوادگی:
  • ازدواج با امیرالمؤمنین(ع).
  • مادر بودن برای ائمه(ع).
احادیث مربوط به مقام اخروی:
  • جایگاه حضرت زهرا(س) در بهشت.
  • شفاعت ایشان برای شیعیان.

وضعیت کتاب در دوره معاصر

نسخه‌های خطی: از کتاب «فضائل فاطمة» نسخه‌های خطی کهن در کتابخانه‌های جهان اسلام (مثل ترکیه و مصر) موجود بوده است. برخی نسخه‌ها ناقص‌اند، اما همان مقدار هم اهمیت زیادی دارند؛ چون از معدود آثار مستقلی است که در قرن چهارم درباره حضرت زهرا(س) نوشته شده.
چاپ‌های تحقیقی: کتاب «فضائل فاطمة الزهراء(س)» ابن شاهین به همت محققان معاصر تصحیح و چاپ شده است. یکی از چاپ‌های مشهور، به تحقیق محمد کاظم القزوینی (قم) و دیگری به تحقیق السید محمد صادق بحرالعلوم منتشر شده است. این چاپ‌ها با استفاده از نسخه‌های خطی و تطبیق با دیگر منابع حدیثی، احادیث را مرتب و مستند کرده‌اند. ارجاعات و پژوهش‌ها: پژوهشگران اهل‌سنت و شیعه در آثار رجالی و حدیثی خود، به ابن شاهین و کتابش استناد کرده‌اند. در کتاب‌های معاصر درباره حضرت زهرا(س) (مثل آثار محمدباقر المحمودی و سید جعفر مرتضی) نیز از روایات این اثر نقل شده است. محققان این کتاب را به‌عنوان یکی از نخستین آثار مستقل در فضائل فاطمه زهرا(س) می‌شناسند.
اهمیت برای پژوهشگران «فضائل فاطمة» ابن شاهین به دلیل قدمت (قرن چهارم هجری) یک منبع تاریخی دست‌اول به شمار می‌رود.چون ابن شاهین از محدثان اهل‌سنت است، استناد به این کتاب برای اثبات جایگاه حضرت زهرا(س) نزد تمام مسلمانان (شیعه و سنی) اهمیت ویژه دارد.بسیاری از احادیث مشهور درباره حضرت زهرا(س) (مثل «فاطمة بضعة مني»، «سيدة نساء أهل الجنة»، «رضا الله برضاها») با سند ابن شاهین نیز در این کتاب آمده است.