معرفی کتاب: شهر گمشده/ فاطمه چه گفت ؟ مدینه چه شد؟


فاطمیت فاطمه و تاریخ

دکتر محمد حسن زورق

معرفی کتاب درباره حضرت فاطمه (س)
کتاب «فاطمیت فاطمه و تاریخ» اثر دکتر محمدحسن زورق است که توسط انتشارات سوره مهر منتشر شده و در آن نقش حضرت فاطمه (س) در پایداری و پویایی دین اسلام مورد بررسی قرار گرفته است. نویسنده این اثر را تحلیل تاریخی فلسفه وجودی نقش حضرت فاطمه (س) در تداوم و حیات اسلام معرفی کرده است. دکتر زورق درباره محتوای کتاب می‌گوید: "کوشیدم با پرداختن به فطرت و نیازهای سرشتی و زیستی انسان، یادآور شوم که تمایل به خداوند امری فطری است؛ استعدادی بالقوه که باید به فعل درآید." وی در ادامه به نبوت به عنوان نهادی تاریخی و سازوکاری تجزیه‌ناشدنی اشاره کرده و سپس به امامت پرداخته است. زورق امامت را این‌گونه توضیح می‌دهد: انسان موجودی اجتماعی است و ناگزیر به حضور در نظام سیاسی؛ تنها نظام امامت است که با نهاد انسانی سازگاری دارد و می‌تواند هدایت و نظم اجتماعی را تضمین کند.
مبحث اصلی کتاب نیز به تحولات پس از جنگ خندق و فتح مکه اختصاص دارد، جایی که بسیاری از افراد نه صرفاً به دلیل گرایش به حقیقت اسلام، بلکه به دلیل تمایل به قدرت و واقعیت سیاسی اسلام به این دین گرویدند و معادلات قدرت تغییر کرد.
چاپ سوم کتاب حاضر در چهار فصل منتشر شده است که عناوین آن‌ها عبارت‌اند از: در عصر بعثت قریش، محمد و فاطمه مدینه النبی و مدینه العرب فاطمه چه گفت؟ مدینه چه شد؟
 در مقدمه کتاب آمده است: "جای افسوسی بس گران است که تاریخ تحلیلی و جامع اسلام تدوین نیافت و انسان‌هایی فراوان – چه مثبت و چه منفی – آن‌چنان که باید شناخته شدند. برخی از این افراد آفرینندگان نور و برخی موجد ظلمت بودند؛ برخی تجسم کامل آیات قرآن و برخی تجسم محو آن."
 فصل نخست کتاب در چهار بخش مجزا به موضوعات جهان و جایگاه پیامبران، نگاه شرق به جهان، کالبدشکافی جهان، خاورمیانه و عربستان پرداخته است. فصل دوم شامل پنج بخش است که به قریش، محمد و خدیجه، بعثت پیامبر، ولادت حضرت فاطمه و نقش او در مکه اختصاص یافته است.
 در فصل سوم نیز موضوعاتی مانند هجرت، پیدایش دو مدینه، فاطمه و علی، مدینه النبی و مدینه العرب مورد بررسی قرار گرفته است.
 فصل چهارم کتاب به وقایع پس از رحلت پیامبر اختصاص دارد و به مباحثی چون مدینه چه شد؟، فاطمه چه گفت؟، فاطمه و مرگ و دوران پس از فاطمه پرداخته است.
 این کتاب که یکی از آثار برتر جشنواره بین‌المللی کتاب سال ولایت 1382 بوده، مطالب خود را در ۱۷ نمودار به شیوه‌ای تصویری و قابل فهم ارائه کرده است.